Johan Bakker over Eva Cassidy: “Als ik haar stem hoor, word ik nog steeds geraakt.”
De Amerikaanse zangeres Eva Cassidy (1963-1996) is al bijna twintig jaar dood. Toch lijkt ze populairder dan ooit tevoren. Dit jaar scoorde Coosje Smid een dikke hit met haar uitvoering van ‘Fields of Gold’ en zangeres Margriet Sjoerdsma bereidt samen met Eva’s broer een uitgebreide theatertournee voor als hommage. Johan Bakker schreef een boek over de betreurde muzikante. In het buitenland won hij er zelfs een prijs mee.
Door Maurice Dielemans
“Op een dag lag de cd Songbird op de deurmat. Het duurde een tijdje voordat die in de speler terechtkwam, omdat de hoes er een beetje amateuristisch uitzag. Toen ik het album eenmaal opzette, had ik wel meteen het idee dat er iets bijzonders aan de hand was.”
Johan Bakker woont en werkt in Rotterdam. Hij is freelance journalist en hij schrijft over muziek, beeldende kunst en literatuur. De meeste stukken van zijn hand verschijnen in het Nederlands Dagblad. Bakker groeide op in de punktijd. “Mijn ouders luisterden klassieke muziek, daar ben ik dus mee opgegroeid. Ook kreeg ik pianoles. Aan het einde van de lagere school, in de jaren zeventig, begon mijn fascinatie voor de popmuziek. Ik ben opgegroeid in Groningen en daar had je toen een bloeiende popscene met lokale bands als The Streetbeats en White Honey. Herman Brood liep daar ook ergens rond. Cafés mochten langer openblijven als er werd opgetreden, dus dat was een vruchtbare voedingsbodem voor popmuziek. In die tijd ging ik me tevens verdiepen in Neil Young en Bob Dylan. Naarmate ik ouder word, luister ik meer minimalistische muziek. Pas heb ik een heel mooie cd gehoord met improvisaties op muziek van Bach door Hannes Minnaar. Momenteel luister ik ook naar een nieuwe cd met oude opnames van Keith Jarrett.”
Bakkers biografie – Behind the Rainbow, the Tragic Life of Eva, zoals de Engelse vertaling luidt – is zijn eerste echte boek. Een tweede boek is in de maak. Dat wordt een heel ander verhaal, legt hij uit: het gaat over een enkele reis naar Mars. Het spreekt voor zich dat hij genoeg cd’s van Eva Cassidy mee zou nemen, mocht dat uitje er ooit van komen. “Op een gegeven moment ben ik mij gaan specialiseren in jazzmuziek. Als jazzjournalist stuit je op allerlei vocale zijsporen en zo kwam ik uit bij Eva Cassidy. Nu zijn er ongetwijfeld betere folk- en jazzzangeressen, bijvoorbeeld Ella Fitzgerald. Het bijzondere van Eva was dat ze zoveel verschillende stijlen en genres beheerste. Iedere keer als ik haar stem hoor, word ik weer geraakt.”
Johan Bakker
Wat was voor jou de belangrijkste reden om een boek over Eva Cassidy te schrijven?
“Ik had veel vragen en was gewoon heel nieuwsgierig naar haar. Ze zong bijvoorbeeld veel gospel, terwijl ze totaal niet christelijk was opgevoed. Niemand had er direct een antwoord op, maar daar bleek een hele geschiedenis aan vast te zitten. Een dominee had haar ooit bekeerd. Eva was ook ontzettend eigenwijs. Tegenwoordig heb je veel van die zangeresjes die er alles aan doen om aan een platencontract te komen en populair te worden. Bij Eva Cassidy was het precies andersom. Toen de directeur van Blue Note belde om te vertellen dat hij wel interesse in haar had, ging ze naar hem toe om een liedje te spelen. De koppige zangeres verliet het pand met de mededeling dat ze het niet zag zitten om alleen jazz te gaan maken. Daarmee liet ze de bandleden natuurlijk verbouwereerd achter. Hun ultieme droom, beroepsmuzikant worden, heeft zij zo telkens gedwarsboomd.”
Eva stierf jong. Ze overleed aan de gevolgen van huidkanker. Pas na haar dood, toen de Britse deejay Terry Wogan haar muziek draaide, werd ze in één klap wereldberoemd. Waarom lukte het tijdens haar leven niet om door te breken, denk je?
“Al schrijvende leer je een persoon achter de muziek goed kennen. Eva had veel moeite om met mensen om te gaan. Muzikaal gezien heeft ze nooit het vertrouwen gekregen dat ze eigenlijk verdiende. Pas in haar laatste levensjaar straalde ze uit dat ze echt wel durf had. Op de basisschool is ze veel gepest, omdat ze niet weerbaar en assertief genoeg was. In de liefde was ze ook ongelukkig en ze was ongelofelijk verlegen. Veel opnames heeft ze met haar vriend, Chris Biondo, gemaakt. In het begin durfde Eva niet eens in de studio te zingen, laat staan op een podium. Ze sloot zich met een gitaar en een microfoon op in een kast. Ze kampte met een enorme faalangst. Dat had ze waarschijnlijk van haar vader geërfd, die vaak tegen haar zei dat je nooit tevreden moet zijn met jezelf.”
Ondanks haar introverte karakter koos ze er toch voor om op een podium te gaan staan.
“De kunst was voor haar een uitlaatklep. Muziek maken, liefst alleen in de studio, was alles voor haar. Iedere keer probeerden de jongens van de band haar over te halen om te gaan optreden. Als het concert was afgelopen, ging ze alleen in een hoekje zitten. Ze was erg teruggetrokken en kon zich alleen uiten via haar muziek en schilderijen. Al denk ik wel dat ze een betere muzikant dan schilder was.”
Ze heeft vooral bekende nummers van anderen gezongen. Denk je dat ze daarom ook niet meteen opviel?
“Eva had het natuurtalent om een evergreen als ‘Over the Rainbow’ te verbeteren door die eerste noot een octaaf hoger te pakken. Natuurlijk ben ik heel benieuwd hoe haar eigen werk zou hebben geklonken. In de jazzwereld is het heel gewoon om covers te spelen, het gaat er om wat je er mee doet. Je improviseert op een bestaand thema. In de popmuziek ligt dat anders, men verwacht dat je eigen nummers maakt. Waarschijnlijk speelde ook hier die faalangst een rol.”
Je bent voor de biografie op zoek gegaan naar de roots van Eva. Hoe heb je dat precies aangepakt?
“Het was een moeizame weg en ik moest heel voorzichtig opereren. Het begon met een e-mail naar een website waar de familie reproducties van Eva’s schilderijen verkoopt. Daar bleken twee zussen van Eva achter te zitten. Ik kreeg al snel een reactie. Ik stelde mij voor als Nederlands journalist en zei dat ik een boek over Eva Cassidy wilde schrijven. Vervolgens kwam die e-mail bij Eva’s vader terecht. In het begin was hij heel openhartig en beantwoordde hij netjes alle vragen, maar toen hij eenmaal besefte dat ik met een heus boek bezig was, werd hij huiverig en ontving ik opeens geen reactie meer. Vanaf dat moment kreeg ik rechtstreeks te maken met de advocaat van de familie. Die begon over een verdeelsleutel van de opbrengst en criteria waaraan het boek allemaal moest voldoen. Dit was helemaal niet aan de orde, omdat het boek in eerste instantie alleen voor de Nederlandse markt was bedoeld. Ik had gesprekken met kleine uitgevers. Als je twee jaar onderzoek doet, een paar keer naar Amerika reist en hoogstens een paar honderd boeken verkoopt, word je echt niet rijk. Voor mij was het puur idealisme.”
Hugh and Barbara Cassidy
Waarom besloot je toch om dit ambitieuze project door te zetten?
“Als muziekjournalist wil je iets meer nalaten dan de zoveelste cd-recensie. Toen men begon over vijftig procent van de winst, zaten we echter op een totaal verschillende golflengte. Gelukkig kreeg ik op het juiste moment contact met Eva’s broer. Dan Cassidy heeft wat afstand genomen van de rest van de familie en hij woont in IJsland. Hij wilde wel een persoonlijk gesprek met mij, om te zien wat nu precies de bedoeling was. Dat was gelijk een prettiger contact, ook omdat hij een generatiegenoot van mij is. Hij leest graag muziekbiografieën, begreep dat je iemand niet alleen kunt ophemelen en was van mening dat zijn zus een goed boek verdiende. In korte tijd zijn we zo goede vrienden geworden. In mei 2011 heeft hij mij uitgenodigd en aan zijn ouders voorgesteld. Dat plan dreigde eerst te mislukken, omdat er op IJsland een vulkaan uitbarstte. Uiteindelijk hebben we toch een middag over koetjes en kalfjes gepraat.”
Je hebt ze kunnen overtuigen van jouw intenties?
“Op een gegeven moment hebben de ouders zich teruggetrokken uit het hele project. Ze zeiden letterlijk dat tijd te kostbaar is op hun leeftijd. Men probeerde wel om mij een boek te laten schrijven onder bepaalde condities. De advocaat van de familie Cassidy zat met een rode pen in de aanslag. Hij zei: ‘We hebben driehonderd uur aan interviewmateriaal dat je allemaal mag beluisteren. Op basis daarvan kun je een boek schrijven.’ Dat zag ik natuurlijk niet zitten. Je moet voet bij stuk houden als journalist. Ik geloof heilig in de vrijheid van meningsuiting en men kan mij niet verbieden een boek te schrijven. Toen Eva’s familie dat eenmaal inzag, lieten ze mij mijn gang gaan.”
Heb je achteraf nog een reactie van de familie Cassidy gekregen op je boek?
“Dan Cassidy zit in een moeilijke positie, omdat het zijn ouders zijn. Eva liet een erfenis na van ongeveer dertien miljoen dollar. Eerst zou het geld onder het gezin en de bandleden worden verdeeld. Later, toen de opbrengst van de cd’s veel hoger bleek te zijn, is die afspraak teruggedraaid. Volgens het Amerikaanse recht erven de ouders alles. Dat willen de ouders niet in de krant, zij hebben liever een mooi verhaal. Ik weet dat ze ook niet blij zijn met de Engelse titel van het boek. Volgens hen had Eva geen tragisch leven. Een andere ongelukkige keuze van de uitgever was de foto op de voorkant, die ook op een eerder verschenen, kritiekloos boekje over Eva Cassidy stond.”
Je hebt Eva nooit ontmoet. Wat zou je haar hebben gevraagd als je de kans had gehad?
“Ik zou wel willen weten hoe ze tegen dat hele gedoe met haar ouders zou aankijken. Dat zou haar vermoedelijk met walging vervullen. Tegelijkertijd was ze heel close met haar moeder, zij was haar beste vriendin. Een andere vraag zou zijn hoe ze verder was gegaan met haar carrière. Haar ouders denken als solist, maar dit heeft te maken met de hele geldkwestie. Als je naar de cd Live at Blues Alley luistert, hoor je ook dat bandgevoel. We zullen het nooit te weten komen.”
Kindamusic, december 2013
Eén reactie op “Johan Bakker over Eva Cassidy: “Als ik haar stem hoor, word ik nog steeds geraakt.””
Laat een reactie achter
ik vind Eva zo’n geweldig mooie stem hebben,het raakt me iedere keer als ik haar hoor.
Wat heeft ze geweldige mooi nrs nagelaten.
Jammer zo jong…….